موفقیت ۳۷ شركت در صادرات محصولات نانویی
ایران بعد از كسب رتبه چهارم جهانی در انتشار علم نانو در سال 2019، رتبه چهاردهم در سرانه مقاله نانو به جمعیت در سال 2018 و رتبه هشتم در انتشار مقالات در مجلات Q1، به فروش 25 هزار و 462 میلیارد ریالی محصولات این حوزه دست یافته است، به شكلی كه در سال 1397 تعداد 37 شركت محصولات نانویی خودرا راهی 36 كشور دنیا كردند.
به گزارش آچار به نقل از ایسنا با تصویب ســند ۱۰ ســاله دوم پیشــرفت فناوری نانو در ایران تحت عنوان "گســترش کاربرد فناوری نانو در افق ۱۴۰۴" در هیات وزیران در آذرماه ســال ۱۳۹۶، راه برای بهره گیری از آثار اقتصادی و اجتماعی فناوری نانو و مشارکت در مسابقه جهانی این عرصه هموارتر شد.
دوره جدید، افزایش اقتدار علمی کشــور، توســعه صنعت و بازار نانو و نقش آفرینی این فناوری در زندگی مردم هدف گیری شــده اســت. مبتنی بر این رو یکردها، چشم انداز و سه هدف کلان برای ۱۰ ساله دوم پیشرفت نانو در کشور معین شد. مطابق با این چشم انداز، پیشرفت های فناوری نانو در ایران اسلامی تا سال ۱۴۰۴ با تاثیرگذاری در آبادانی کشور و تولید ثروت، سبب بهبود زندگی مردم می شود. در این سال، کشور ضمن تعامل سازنده با سایر کشــورها، حرکت به ســمت مرجعیت جهانی در فناوری نانو را ادامه می دهد و اثر قابل توجهی بر اقتدار علمی کشــور خواهد داشت.
سه هدف کلان که با حرکت در امتداد این چشم انداز در نهایت محقق خواهند شد شامل ارتقای اثرگذاری فناوری نانو در بهبود کیفیت زندگی مردم، دستیابی کشور به جایگاه مناسب در علم و فناوری نانو در میان کشورهای جهان و کسب سهم مناسبی از بازار جهانی فناوری نانو است.
دستیابی به جایگاه اثرگذار در نانو فناوری
در ســال ۲۰۱۹ میلادی، تعداد ۱۱ هزار و ۹۶ مقاله در رابطه با فناوری نانو توســط محققان ایرانی در WoS نمایه شــد که معادل ۵٫۸۷ درصد از کل مقالات نانو منتشــر شــده در ســال ۲۰۱۹ اســت. ایران با این ســهم از انتشــارات نانو، همانند ســال گذشــته، در رتبه چهارم دنیا قرار گرفت.
این جایگاه در حالی به دست آمد که در سال ۲۰۰۱ و پیش از تأسیس ستاد فناوری نانو که تعداد معدودی از پژوهشگران و دانشمندان ایرانی با این فناوری نوظهور آشنا بودند، با انتشار ۱۰ مقاله نانو در رده پنجاه و هفتم دنیا و ششــم منطقه خاورمیانه قرار داشــتیم.
ایران در ســال های بعد همیشه یک روند صعودی را در انتشــار علوم نانو طی کرد، بطوریکه از انتشار سالانه ۱۰ مقاله نانو به انتشار روزانه ۳۰ مقاله نانویی رسید. متوسط درصد رشد سالانه مقالات نانو ایران در این ۱۹ سال حدود ۵۳ درصد بوده است. این تعداد از مقالات نانو بیش از ۲۰درصد کل مقالات علمی انتشار یافته ایران در WoS را شامل می شوند، در صورتیکه سهم مقالات نانو دنیا از کل مقالات در سال ۲۰۱۹ میلادی حدود ۹ درصد بوده است.
همین طور ایران از لحاظ ســرانه مقاله نانو به جمعیت، در رتبه چهاردهم در ســال ۲۰۱۸ و از لحاظ تعداد مقاله به ازای مقدار GDP برمبنای نرخ برابری قدرت پول (PPP) در رتبه اول دنیا در سال ۲۰۱۷ قرار دارد.
رده بندی ۲۵ کشور برتر در انتشار مقالات ISI نانو را در سال ۲۰۱۹ به این شرح است:
رتبه کشور مقالات نانو سهم (درصد) ۱ چین ۷۷۹۴۷ ۴۱.۲۷ ۲ امریکا ۲۵۴۸۱ ۱۳.۴۹ ۳ هند ۱۶۲۱۵ ۸.۵۸ ۴ ایران ۱۱۰۹۶ ۵.۸۷ ۵ کره جنوبی ۹۹۰۸ ۵.۲۵ ۶ آلمان ۸.۹۳۸ ۴.۷۳ ۷ ژاپن ۷۸۷۲ ۴.۱۷ ۸ روسیه ۶۰۶۰ ۳.۲۱ ۹ انگلستان ۶۰۰۷ ۳.۱۸ ۱۰ فرانسه ۵۸۰۰ ۳.۰۷ ۱۱ استرالیا ۴۸۵۵ ۲.۵۷ ۱۲ اسپانیا ۴۸۲۹ ۲.۵۶ ۱۳ ایتالیا ۴۵۶۰ ۲.۴۱ ۱۴ کانادا ۴۰۱۰ ۲.۱۲ ۱۵ عربستان ۳۸۰۳ ۲.۰۱ ۱۶ برزیل ۳۵۷۸ ۱.۸۹ ۱۷ ترکیه ۳۱۶۲ ۱.۶۷ ۱۸ تایوان ۳۱۰۸ ۱.۶۵ ۱۹ مصر ۲۹۴۴ ۱.۵۶ ۲۰ لهستان ۲۸۶۰ ۱.۵۱ ۲۱ پاکستان ۲۷۹۸ ۱.۴۸ ۲۲ مالزی ۲۴۳۸ ۱.۲۹ ۲۳ سنگاپور ۲۳۹۸ ۱.۲۷ ۲۴ سوئیس ۲۰۱۲ ۱.۰۷ ۲۵ هلند ۱۸۷۹ ۰.۹۹ نمودار رشد مقالات نانویی محققان ایرانی از ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۹ طبق نمودار ذیل است:
در میان دانشــگاه های ایران، دانشــگاه تهران با انتشــار ۹۳۰ مقاله نانو (۸٫۳ درصد کل مقالات نانوی ایران در ســال ۲۰۱۹ ) در رده نخست قرار دارد. بعد از آن به ترتیب دانشگاه تربیت مدرس با انتشار ۵۲۹ مقاله، صنعتی امیرکبیر با انتشار ۴۹۲ مقاله، دانشگاه صنعتی اصفهان با انتشار ۴۱۷ مقاله و دانشگاه صنعتی شریف با انتشار ۴۱۲ مقاله در رده های بعدی قرار دارند.
علاوه بر آن سهم مقالات نانوی ایران که در مجلات Q۱ انتشار یافته اند نیز بعنوان یک شاخص دیگر از کیفیت انتشارات علمی در نظر گرفته می شود. مجلات Q۱ مجلاتــی هســتند که بر اســاس بانک اطلاعات مجلات علمــی Reports Citation Journal یا JCR از نظر ضریب اثربخشــی(factor Impact )جزو مجلات چارک اول به حساب می آیند. گرچه تعداد این مقالات در سال ۲۰۱۹ رشد کرده است، ولی سهم آنها از کل مقالات نانوی ایران در سال ۲۰۱۹ حدود ۲ درصد نسبت به سال قبل کاهش یافته است و از نظر رتبه نیز ایران همچنان در رتبه هشتم قرار دارد.
شاخص اچ (Index-h) معیاری از کمیت و کیفیت مقالات علمی یک محقق، موسسه یا کشور است که حجم مقالات پرکیفیت آن فرد یا کشور را نشان میدهد و بعنوان یک شاخص کیفی در ارزیابی و مقایسه مقالات با کیفیت مورد قبول و استناد مورد استفاده قرار می گیرد.
در شاخص h رتبه جهانی ایران برای مقالات منتشــر شــده در پنج ســال منتهی به ۲۰۱۹ (index-h پنج ســاله) ۱۲ اســت. سهم مقالات نانو مشــترک ایران با کشورهای دیگر در ســال ۲۰۱۹ حدود ۲۰ درصد بود. در جدول ذیل لیست ۲۰ کشور برتر دنیا در شاخص Index-h برای مقالات نانویی از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ آورده شده است:
رتبه کشور اچ-ایندکس ۱ چین ۳۰۳ ۲ امریکا ۲۹۰ ۳ آلمان ۱۷۳ ۴ سنگاپور ۱۶۷ ۵ کره جنوبی ۱۶۳ ۶ استرالیا ۱۶۰ ۷ ژاپن ۱۵۸ ۸ انگلستان ۱۵۶ ۹ عربستان ۱۴۹ ۱۰ کانادا ۱۲۷ ۱۱ سوئیس ۱۲۷ ۱۲ ایران ۱۲۲ ۱۳ هند ۱۲۱ ۱۴ فرانسه ۱۱۸ ۱۵ اسپانیا ۱۱۸ ۱۶ ایتالیا ۱۱۲ ۱۷ هلند ۱۰۴ ۱۸ سوئد ۱۰۲ ۱۹ تایوان ۹۸ ۲۰ پاکستان ۸۸
سهم ایران از ثبت اختراعات نانویی
ایران تا آخر سال ۲۰۱۹ تعداد ۲۶۳ اختراع در رابطه با فناوری نانو در دفاتر ثبت پتنت آمریکا و اروپا منتشر نموده است. رتبه ایران در پتنت های ثبت شده در USPTO در سال ۲۰۱۹ در جایگاه بیست وچهارم است.
نسبت تعداد پتنت ها به تعداد مقالات نانو نشان میدهد که ۴ پتنت نانویی در ازای هر ۱۰۰۰ مقاله نانو ثبت شده است. با این وجود باید توجه داشت که همین تعداد اختراعات در رابطه با فناوری نانو سهمی در حدود ۲۰ درصد از کل پتنت های ثبت شده ایران در ادارات ثبت پتنت آمریکا و اروپا می شود.
رتبه کشور تعداد پتنت نانویی ۱ امریکا ۵۹۶۲ ۲ کره جنوبی ۱۱۰۳ ۳ چین ۹۰۰ ۴ ژاپن ۸۴۹ ۵ تایوان ۵۹۰ ۶ آلمان ۴۲۳ ۷ فرانسه ۲۵۲ ۸ انگلستان ۲۳۴ ۹ کانادا ۲۱۸ ۱۰ عربستان ۱۹۳ ۱۱ سوئیس ۱۴۵ ۱۲ هلند ۱۲۴ ۱۳ سنگاپور ۱۰۴ ۱۴ بلژیک ۸۱ ۱۵ ایتالیا ۷۰ ۱۶ استرالیا ۶۸ ۱۷ فنلاند ۶۰ ۱۸ هند ۶۰ ۱۹ اسپانیا ۵۶ ۲۰ سوئد ۵۱ ۲۱ اتریش ۵۰ ۲۲ دانمارک ۳۹ ۲۳ ایرلند ۲۵ ۲۴ ایران ۲۴ ۲۵ نروژ ۲۳ ۲۶ برزیل ۲۱ ۲۷ لهستان ۱۸ ۲۸ لوکزامبورگ ۱۴ ۲۹ ترکیه ۱۳ ۳۰ شیلی ۱۰
حجم بازار نانویی محصولات ایرانی
طبق تعریف بازار فناوری نانو که در استاندارد بین المللی ایزو به شماره ۲۰۱۵: ۱۸۱۱۰ TS/ISO به تصویب رسیده است؛ بازار فناوری نانو شامل سه بخش "بازار کالاهای نانو"، "بازار تجهیزات نانو" و "بازار خدمات فناوری نانو" تعریف شده است.
روند رشــد ســالیانه بازار فروش محصولات فناوری نانو ســاخت داخل در ســال های گذشته در نمودار زیر آمده اســت. در سال ۱۳۹۷ برای پنجمین سال متوالــی حجــم بــازار نزدیــک بــه دو برابر (۸۳ درصد) شــده اســت. در آخر ســال ۱۳۹۷ در مجمــوع ۲۱۴ شــرکت در زمینه تولید محصــولات، تجهیزات و خدمات حوزه فناوری نانو فعال بودند که از داده های جمع آوری شده از این شرکت ها، رقم کلی فروش معادل ۲۵ هزار و ۴۶۲ میلیارد ریال به دست آمده است.
از مجمــوع بــازار فــروش محصــولات نانو ســاخت ایــران در ســال ۱۳۹۷، به میزان ۲۶۷۲ میلیارد ریال (حــدود ۱۰ درصد) مربــوط به صادرات ایــن محصولات به کشورهای دیگر و ۲۲۷۹۰ میلیارد ریال آن مربوط به فروش در بازار داخلی بوده است.
نزدیک به ۶۰ درصد از حجم بازار کالاهای فناوری نانو، مربوط به حوزه ساخت وســاز متعلق می باشد که شامل "شــیرآلات"، "شیشــه های کم گســیل"، "بتن سبک"، "انواع کفپوش"، "انواع کاشــی و گرانیت آنتی باکتریال" می شود. در رتبه بعدی، صنایع اپتوالکترونیک قرار دارد که ۱۳ درصد از بازار کالاهای نانو ســاخت ایران را بــه خــود اختصاص داده اســت. بهداشــت و سلامت، نســاجی، خودرو و حمل و نقل هم با ســهمی بین ۵ تــا ۶ درصد در رده های بعــدی قرار دارند.
آمار فروش کلی شرکت های نانو داخلی در سال۹۷ به تفکیک حوزه های صنعتی در تولید کالا (میلیارد ریال)
از نظر صادرات نیز در سال ۱۳۹۷ به علت مشکلات ناشی از نوسانات ارزی در ۶ ماه اول سال و همین طور موانع صادراتی در رابطه با تحریم، افت بیش از ۵۰ درصدی در صادرات کالاهای نانویی ایران به کشــورهای دیگر رخ داد و صادرات، تنها ۱۰ درصد از کل بازار فناوری نانوی ایران را در این ســال دربر دارد. البته این رقم مربوط به صادرات رســمی کالاهای فناوری نانو ایرانی اســت. بخشــی از صادرات محصولات فناوری نانو ایران به خصوص به کشورهای همسایه در داخل کشور و برحسب ریال بوده که آمار دقیقی از آن در دست نیست.
تعداد شــرکت های نانو ایران که موفق به صادرات شــده اند، از ۳۵ شــرکت در ســال ۱۳۹۶ به ۳۷ شــرکت در سال ۱۳۹۷ افزایش یافته است. افزون بر این، مقاصد صادراتی محصولات نانو در سال ۱۳۹۷ به ۳۶ کشور بوده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب