کاهش ۱۰ درصدی تولید پسته نسبت به سال قبل
آچار: پسته یکی از اصلی ترین کالای صادراتی ایران است و زمانی رتبه اول جهانی در حوزه تولید را داشت اما چند سالی است که این جایگاه به سبب تحریم ها، گرمایش زمین، قطع برق، طولانی شدن دوره آبیاری و... دست خوش تغییرات شده و حال این صنعت در رتبه دوم قرار دارد.
به گزارش آچار به نقل از ایسنا، خشکبار ایرانی در کنار فرش، از گذشته دور اصلی ترین کالای صادراتی ایران را تشکیل می دادند و این محصولات در خیلی از نقاط جهان با نام ایران شناخته می شوند. پسته یکی از مهم ترین محصولات بخش کشاورزی است به گونه ای که ایران جایگاه دوم دنیا را در تولید پسته دارد. این محصول از نظر میزان ارزآوری نیز رتبه اول را در میان محصولات باغبانی کشور دارا و به عنوان یک محصول راهبردی مطرح است. تاحدود ۱۰ سال پیش ایران در تولید و صادرات پسته به عنوان یک کالای منحصربه فرد در رتبه اول جهان قرار داشت، اما طی سالهای اخیر امریکا در تولید و صادرات جایگاه اول را از ایران ربوده است.
قبلا تا ۸۰ درصد پسته تولیدی کشور از باغات استان کرمان تامین می شد ولی با توسعه پسته کاری در سایر نقاط کشور بخصوص استانهای خراسان رضوی، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، سمنان، یزد، مرکزی، قزوین، فارس و مناطقی از استان تهران، سهم استان کرمان به ۵۰ درصد نزدیک شده و این صنعت محلی تبدیل به یک صنعت ملی شده است.
مقصد صادراتی پسته ایرانی کدام کشورها هستند؟
ین و کشورهای خاور دور، هند، روسیه، کشورهای اروپایی و کشورهای عربی اصلی ترین کشورهای مقصد صادراتی پسته ایرانی هستند. هم اکنون پسته صادراتی فندقی و احمدآقایی ایران در بازارهای جهانی در حدود ۷ تا ۱۱ دلار قیمت دارد که برمبنای وضع بازار عرضه و تقاضا با معامله می شود که البته این نرخها بسته به میزان عرضه و تقاضای جهانی ممکنست کمتر یا بیشتر شوند.
طبق تخمین انجمن پسته، میزان تولید پسته در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ حدود ۱۸۰ هزار تن بود که با مانده انبار ۲۰ هزار تنی از سال قبل جمعا ۲۰۰ هزار تن موجودی داشتیم. از این مقدار ۱۲۵ هزار تن پسته به ارزش بالاتر از یک میلیارد دلار به بازارهای هدف صادر و حدود ۲۵ هزارتن به مصرف داخلی رسید و مابقی حدود ۵۰ هزار تن هنوز موجود است.
سالی پر چالش برای درختان پسته ایرانی
b>محمودرضا مهدوی اناری- فعال صنعت پسته و عضو کمیته باغبانی و عضو هیئت امنای انجمن پسته ایران- در گفت و گو با ایسنا، باتوجه به اخبار انتشار یافته بر اساس افزایش ۱۵ درصدی تولید پسته امسال اظهار داشت: ما هیچ افزایش تولیدی نداشتیم. عدد ۳۰۰ هزار تنی که اعلام شده، رکوردی است که هیچ گاه به آن نرسیده ایم. در یک سال پر خسارت همچون امسال این آمار بسیار عجیب است. ما نمی دانیم آمار و اطلاعاتی که از طرف وزارت جهاد کشاورزی ارائه شده از چه منابع و به چه شکلی استخراج شده اند ولی ما باغداران بطور کاملا محسوس مشاهده می نماییم که محصول به سبب نوسانات دمایی زمستان ۱۴۰۲ و ابتدای بهار ۱۴۰۳ و قطعی برق چاه های کشاورزی دقیقا در اوج گرمای مستمر ۴۳ درجه تابستان گرفتار لطمه شده و قطعی برق موجب خاموشی چاه ها شد و مدار آبیاری تا ۳۰ درصد طولانی تر شد و از حد آستانه تحمل درختان فراتر رفت.
وی ادامه داد: بدین سبب امسال محصولاتی که روی درخت هستند، پوکی و نیم مغزی و دهنبست زیادی دارند و از نظر سایز نیز لطمه دیده اند. برآورد ما این است که در ارقامی مانند فندقی و احمدآقایی بین ۱۰ تا ۲۰ درصد و ارقام کله قوچی و اکبری بین ۲۵ تا ۳۵ درصد محصول از بین رفته است. بنابراین، این آمار و اطلاعات افزایش تولید بسیار خوش بینانه و تعجب برانگیز است.
مهدوی در صورتیکه قطعی برق و ناتوانی در آبیاری در اوج گرمای تابستان را علت اصلی این خسارات خواند و خسارت نوسانات دمایی ابتدای فصل را خیلی شدید ندانست درباره ی شیوه های آمارگیری میزان تولید اشاره کرد: بطور کلی سه منبع آمارگیری وجود دارد. نخستین منبع تخمین انجمن پسته ایران است که هر ساله میزان تولیدات را با کمک باغداران تمام مناطق تک به تک تخمین می زند و آمار را جمع آوری می کند. ابتدای سال حدودا به تخمین ۲۰۰ هزار تن دست یافتیم ولی باتوجه به خسارتی که در اثر گرما و قطع آب و برق داشتیم، در تخمین جدید میزان تولیدات کم شد و فکر نمی کنم عملا حتی بالاتر از ۱۶۰ هزار تن تولید داشته باشیم. البته بعد از برداشت محصول نیز یک آمار جدیدی توسط انجمن پسته تخمین زده می شود.
وی افزود: یک منبع آمار دیگر نیز وجود دارد که وزارت جهاد کشاورزی ارائه می دهد اما نمی دانم بر چه مبنا و اساسی این آمار را استخراج می کند و تخمین می زند ولی آمار جهاد به نظر ما امسال بسیار خوشبینانه است. سومین منبع آمار، صادرات گمرک است که حدودا یک سال دیگر مشخص می شود که به چه میزان صادرات داشته ایم. ولی از میزان مصرف داخلی آمار دقیقی وجود ندارد و فقط به تخمین های کلی طبق شرایط اقتصادی مردم وابسته هستیم چون تنها حجم کمی از پسته توسط واحدهای صنعتی دارای آمار مصرف می شود ولی از مصرف سنتی آمار دقیقی وجود ندارد. بتازگی هم به سبب بحث تعهد ارزی، در صادرات قاچاق صورت می گیرد و آمار دقیقی دراین زمینه نیز وجود ندارد. پس تنها آمار معتبر و رسمی در صادرات، آمار گمرک است.
کاهش ۱۰ درصدی تولید پسته نسبت به سال گذشته عضو هیئت امنای انجمن پسته ایران اضافه کرد: آمار ۳۰۰ هزار تنی که وزارت جهاد کشاورزی اعلام نموده است بسیار خوشبینانه است چونکه امسال میزان تولیدات سیر نزولی داشته است. اگر سال قبل میزان تولیدات ۱۸۰ هزار تن تخمین زده شد، امسال ۱۰ درصد حداقل کمتر از سال قبل بوده است.
وی درباره ی چالش قیمت گذاری پسته اشاره کرد: در قیمت گذاری ریالی پسته چندین مسئله دخیل است. ما جایگاه بزرگترین تولیدکننده پسته در جهان را از دست داده ایم و طبیعتا تابع قیمت گذاری دلاری بزرگترین تولیدکننده جهان یعنی کشور آمریکا شده ایم. آمریکایی ها در سال هایی همچون سال قبل که حجم تولید پسته بالایی داشته باشند، قیمت دلاری را کم می کنند تا بتوانند اجناس خودرا بفروشند و صادرکنندگان ما را مجبور به رقابت می کنند که گاهی این رقابت منجر به افتادن در تله رقابت منفی هم می شود و تنها با درایت می توان جلوی این رقابت منفی را گرفت.
مهدوی افزود: مشکل دیگر کشور ما تحریم ها است. پرداخت ها را نمی توانیم بوسیله سیستم رسمی بانکی یا ال سی اعتبار اسنادی دریافت نماییم به این علت نیز وصول پول حاصل از صادرات ما هزینه دار شده است.
اگر ما می توانستیم بوسیله نظام بانکی و بدون تحریم ارز حاصل از صادرات پسته را وارد کشور خودمان نماییم، خیلی از مشکلات وجود نداشت ولی حالا ناچاریم از روش های خلاقانه همچون یاری جوئی از صرافی ها یا تهاتر با واردکنندگان استفاده نمائیم که هزینه بر است. در صنعت پسته ایران با برخی مشکلات مختص صنعت خودمان مواجهیم که سبب افزایش هزینه تولید و کاهش توان رقابت در بازارهای جهانی شده است و همچون این چالش ها می توان به مشکل کمبود آب و تغییر اقلیم و گرمایش کره زمین و گرمازدگی زمستانه و سرمازدگی بهاره و رقابت با سایر کشورها و... اشاره نمود. ولی متاسفانه در سالهای اخیر برخی مشکلات دست ساز خارج از صنعت خودمان، مزید بر علت شده و نفس ما را بریده است.
پیمان سپاری ارزی همچون مشکلات دست ساز در عرصه پسته
ضو هیئت امنای انجمن پسته ایران با اشاره به دردسرهای اداری موجود اظهار داشت: همچون مشکلات دست ساز که بر قیمت پسته اثر منفی می گذارند می توان به پیمان سپاری ارزی اشاره نمود. وزارت اقتصاد و بانک مرکزی برای ارز حاصل از صادرات، قیمت دستوری تعیین کرده اند که این مسئله برای ما بسیار دردسرساز شد چونکه قیمت دلار بر درآمد و ارز حاصل از صادرات پسته تاثیر می گذارد و ما را مجبور می کند که با هزینه های سرسام آور تورمی ناشی از ارز آزاد، تولید نماییم ولی دلار خودمان را با قیمت دستوری ارزان تعیین شده بفروشیم. این مسئله اساسا هر صنعت و کشاورزی را از پا در می آورد. یا بطور مثال برخی واردکنندگان به سبب نیازی که به ارز سریع دارند، در بازارهای صادراتی محصول ما را ارزان فروشی می کنند که البته در حال حل این معضل هستیم و راهکاری خواهیم ساخت.
وی درباب موارد فوق اضافه کرد: بتازگی جلسه ای در اتحادیه صادرکنندگان خشکبار با برخی واردکنندگان انجام شد و امیدواریم همکاری ای ایجاد شود تا هم منزلت قیمتی پسته ایرانی در بازارهای جهانی به عنوان یک محصول برتر کیفی حفظ شود و هم ارز حاصل از صادرات پسته وارد شده را تبدیل به ریال نماییم تا در نهایت با قیمت منطقی به دست کشاورز برسد.
تغییر اقلیم و گرمایش زمین تولید پسته را در معرض تهدید قرار داد
ی اضافه کرد: مشکلات اقلیمی و شرایط گرمایش کره زمین به گونه ای شده است که تولید پسته در بسیاری باغات را با تهدید مواجه کرده و طبیعتا هنگامی که برداشت و عملکرد در واحد سطح کاهش پیدا می کند تولید برای ما گران تمام می شود. اگر ما می توانستیم برداشتی را انجام دهیم که به طور متوسط ۲ تن برداشت در هکتار داشته باشیم، هزینه های سربار تولید کاهش می یافت و تولید بیشتر می شد ولی این اتفاق نیفتاد.
مهدوی اشاره کرد: طی سالهای قبل باغاتی را داشتیم که سه سال مستمر اصلا تولیدی نداشتند ولی هزینه جاری را برای زنده نگاه داشتن درختان، این موجودات زنده، داشتند و این موارد همه سبب شد که صنعت پسته با چالش های بسیاری همراه باشد و ما هرساله شاهد رهاشدگی خیلی از باغات پسته هستیم.
ایشان سپس اضافه کرد: آمریکا هم اکنون رتبه اول تولید پسته در جهان را دارد. بیشتر سالها ایران دوم است و جایگاه های دوم و سوم بین ایران و ترکیه در چرخش است ولی امسال ایران در رتبه دوم تولید جهانی پسته است.
عضو هیئت امنای انجمن پسته ایران در آخر درباره ی میزان ارزآوری پسته در کشور اظهار داشت: ارزآوری محصول پسته بصورت میانگین سالانه بین یک و نیم تا دو و نیم میلیارد دلار متغیر است.
منبع: a4f.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب